Müziğin Tarihçesi/Sanat

İyotkokusu.com

Hoş geldiniz!

Edebiyat Köşesi

Yazarlar

Atatürk

Saat

Hava Durumu

Döviz Bilgileri

	Alış	Satış
Dolar	34.4131	34.5510
Euro	36.3571	36.5028

Site Haritası

MÜZİĞİN TARİHÇESİ

www.iyotkokusu.com/sanat köşesi

MÜZİĞİN TARİHÇESİ

Müziğin doğuşunu, insanlığın doğuşuna kadar uzatmak doğru olur.

Çünkü, insan varolduğundan beri çevresindeki seslerin etkisinde kalmış ve

seslerle çevresindekilere bir şeyler anlatmaya çalışmıştır.

Eski insanların, hayvan kemiklerine en az üçer delik delerek yaptıkları

düdükleri kullandıklarını, üzeri kertikli tahtaları birbirine sürterek

kullandıklarını, yapılan araştırmalardan anlıyoruz.

İlk insanlar, anlamsız heceleri ezgi olarak söyleyip, ilkel çalgılardan elde

ettikleri seslerle birleştirip, hastalığa ve düşmana karşı bir tılsım olarak

kullanmışlardır. Daha sonraları dini törenlerde, müzik kullanılmaya

başlanmıştır.

İlkel toplumların, dini törenlerde müzik yaparken dini duygularının

etkisiyle dönerek ve sıçrayarak birtakım hareketlerle dans ettiklerini bulunan

duvar resimlerinden anlıyoruz. Duygulara hitap etmek üzere yapılan ve "Güzel

sanatlar" olarak adlandırdığımız müzik, resim, dans, heykel, şiir, ilkönce dini

törenlerde meydana gelmiştir.

Bilimsel araştırmalar yaparak, müzik tarihi ile ilgili bilgiler elde etmenin

çeşitli yöntemleri vardır. Buna göre, tarihin çağları içinde yapılan müziklerle

ilgili bilgiler, etnomüzikolojik araştırmalar sayesinde elde edilmektedir.

Araştırma yöntemlerini şu şekilde belirleyebiliriz .

a- Çalgı bulguları

b- Resim ve harf yazıları

c- Müzik ile ilgili yazılmış belgeler

Bu yöntemler yoluyla tarihsel müzik hakkında genel bilgiler elde

etmemize karşılık, seslendirme hakkında bilgi edinmemiz, ancak 1877 yılında

EDİSON’un Fonograf cihazını icat etmesi ile başlamıştır.

Din dışı müzik, toplumların gelişmesiyle birlikte, savaş, aşk, ninni gibi

konularda yapılmaya başlanmıştır. Toplumların gelişmesiyle birlikte, özellikle

köy ve obalarda yaşayan halk arasında, "Halk Müziği" adını verdiğimiz müzik

türü meydana gelmiştir. Halk müziği, halkın yaşamış olduğu coğrafi, sosyal,

dini, ekonomik şartlara göre farklı topluluklarda, bu özellikleri yansıtıcı biçimde

gelişmiştir.

Halk müziğinin gelişmesi, sanat müziğinin meydana gelmesini

sağlamıştır. Ancak, sanat müziğinin meydana gelişi de daha çok dini müzik

biçiminde olmuştur. Din dışı müzik, zamanla asıl yerini bulmuştur.

Sanat müziği, toplumların gelişmesine bağlı olarak gelişmiştir. Sanat

müziği hakkında, bugünkü bilgilerimiz, nota yazısının bulunuşuyla, seslerin

yazılmaya başlanışına dayanır. Müzik yazısı dediğimiz nota, gerçek anlamdaki

seslendirme ile ilgili olarak, ancak ikiyüz yıllık bir dönem hakkında bize bilgi

vermektedir.

Dünya müziğine ait müzik tarihi, bugüne kadar yapılan araştırmalarda,

insanların uygarlık kurabildiği yerleşim yerlerindeki araştırmalardan elde edilen

verilerin bilgilerine göre, anlaşılmaya çalışılmaktadır. İlkçağ uygarlıklarının

önemli gelişme gösterdiği yerler Ortadoğu ve Asya’dır. Burada gelişen

uygarlıkların ise Mezopotamya, Mısır, Hindistan, Çin, Japonya, Tibet, Kore

yerleşim alanlarında bulunduğu bilinmektedir. Antik Yunan, sanat kültürünün

geliştiği uygarlık olarak kabul edilir ve Roma uygarlıklarındaki sanat kültüründe

ise, geliştirdikleri sanat kültürünün etkileri görülmektedir.

Notanın bulunuşu ile müziğin gelişmesini, müzik bilimine, müzik

sanatına göre yapılanlar bakımından dönemler halinde ele alarak, özellikler,

müzisyenler, besteciler biçiminde incelemek daha doğrudur.
Seslerin ve seslerin

meydana getirdiği melodilerin, kağıt üzerine ne zaman yazılmaya başlandığı

bilinmemektedir. Sesler yazılmaya başlanmadan önce, harflerle adlandırılıyordu.

Seslere ad vermeyi ilk düşünen, milattan sonra 480-524 yılları arasında yaşayan

Romalı filozof BOETHİUS'tur. Bu adlandırmaya göre müziksel sesler A (La),

B (Si), C(Do), D (Re), E (Mi), F (Fa), G (Sol) şeklinde adlandırılarak

sıralanmıştır. Ancak, bu tür adlandırma, sadece melodiyi daha önce bilenlerin

işine yarıyordu.

Daha sonra bu adlandırmaya stenografi (nokta ve çizgilerden

meydana gelen mors alfabesine “telsiz haberleşme aracının yazı sistemi”

benzeyen, günümüzde de hızlı yazma teknikleri içinde kullanılan yazı biçimi)

çizgilerini andıran ve adına Neuma denilen bir takım şekiller eklendi. Bu

şekilde notalamaya "Neumatique" dendi.

Seslerin bugünkü şekliyle adlandırılıp okunmasını, (DO-RE-Mİ-FASOL-LA-Sİ) adlandırmasını; Solmizasyon denilen nota okumasını geliştirmeyi

amaçlayan metodu ile, Milanolu Guıdo D'arrezo (995-1050) bulmuştur.

13. Yüzyıl ile 15. Yüzyıl arasında notaların yazımı pergament üzerine

yapılıyordu. 15.yüzyılda kağıdın nota yazımında kullanılmaya başlanmasıyla

birlikte, notaların süre değerlerini belirtmek için gövdelerin dolu ve açık şekilde

yazılması ve çengellerin kullanılmasına başlanmıştır. Baskı makinesinin icadı

müzikte nota yazısına yeni boyut kazandırmıştır. İlk nota basımı 1476 yılında

Ulrich Hahn tarafından yapılmıştır.

Özetlersek, beşinci yüzyılda notaların, alfabe harfleri ile adlandırılması

öne sürülmüş; yedinci yüzyılda şekillerle "Neuma" belirtilmesine başlanmıştır;

dokuzuncu yüzyılda tek çizgili porte; onikinci yüzyılda dört çizgili porte;

onaltıncı yüzyılda beş çizgili porte; onyedinci yüzyılda diyezler kullanılmaya

başlanmış, bugünkü nota sistemi ise, ancak ondokuzuncu yüzyılda kullanılmaya

başlanmıştır.

Türklerdeki nota yazısının gelişimini ise, şu şekilde özetleyebiliriz:

dokuzuncu yüzyılda alfabe harfleri ile sesler gösterilmeye başlanmış;

ondördüncü ve onbeşinci yüzyıllarda Ebcet Notası; onyedinci yüzyılda Kutbu

Mayi Osman Dede Notası, Ali Ufki ve Kantemiroğlu Notası ile batıda

uygulanan nota sistemi; ondokuzuncu yüzyılda ise Hamparsun Notası

kullanılmış ve bugünkü Nota Yazı Sistemine geçilmiştir.

Nota sistemleri ile ilgili olarak, Ali UFKİ'nin topladığı ezgileri biraraya

getirdiği eserinin adı "Mecmua-İ Saz Ü Söz" dür. Ve bu eser tek nüsha olup,

Londra'daki British Museum'dadır. Kantemir'in el yazması tek nüshalık eseri

ise İstanbul Türkiyat Enstitüsündedir. Hamparsum'un bulduğu nota sisteminden

sonra, kapatılan Mehterin yerine yeni Avrupai bandoyu kurmak üzere 1828

yılında Guiseppe Donızettı'nin (paşa) İstanbul’a gelişiyle birlikte bugünkü nota

yazısına geçilmiştir.

Müzik, hiç şüphesiz ki insanlık varolduğundan beri var. Ancak, müzik

tarihini tek seslilikten, çok sesliliğe; kültürel müzikten, programlı müzik

yapmaya; günümüz nota yazısının kullanılma aşamalarına; çalgıların ve orkestra

çalgılarının günümüzdeki yapım ve kullanım tekniklerine geçişten itibaren

incelemek daha doğru olur.

Birden fazla sesin, birbirlerini bütünleyerek destekleyen faklı melodilerin/

ezgilerin aynı anda kullanılmasına (Polifoni); bunların söylenmesi veya

çalınmasıyla seslendirilmesi biçiminde yapılan müziğe (Polifonik) çoksesli

müzik denir. Çoksesli müzik tarihsel gelişimi içinde, Armoni adını verdiğimiz

kurallarını da müzik bilimine katmıştır.

Uluslararası Dünya Müziğinde Çağlar

GOTİK ÇAĞ (Dönem):

M.S.(1200-1450) Polifonik müzik çağıdır. Çok sesli müziğe geçişin ilk

dönemi, 1200'lü yıllarda başlayıp 1500'lü yılların ortalarına kadar süren

Gotik Çağ olarak adlandırılan dönemdir. Gotik döneme kadar müzik, tek

sesli ve din etkisindeydi şeklindeki düşünceler, yeni araştırmalardan elde

edilen bilgilerin, genellikle farklı yerlerde bulunan, değişik zaman ve

uygarlıklara ait resim ve çalgıların incelenmesinden elde edilen verilerin

doğrultusunda, milattan önceki dönemlerde de müzikte çoksesliliğin

bulunduğu, her ortamda müziğin kullanıldığı şeklinde değişmiştir. Gotik dönem,

din dışı müziğin ve çok sesliliğin gelişmeye başladığı dönemdir. Gotik dönemin

özelliği gezgin ozanlar sayesinde halk müziği ile halka yakınlaşma şeklinde

ifade edilebilir.

Bu dönemde, çalgı müziği gelişmiştir. Daha önce belirtilmeyen seslerin

süre değerleri gösterilmeye başlanmıştır. Süre değerlerinin gösterilmeye

başlanması çoksesliliği olumlu yönde etkilemiştir. Burada, çoksesli müzik,

polifonik müzik ifadesi daha çok günümüz çoksesliliğinin kuramsal temellerini,

bu yapıya dayalı eserleri anlatmak için kullanılmaktadır.
Çoksesliliğin

oluşturulmaya başlanmasını, genel anlamda yeni bilgiler doğrultusunda, çok

daha önceki tarih dönemlerinde başlatmak mümkündür. “Gotik” terimi

günümüzde de kullanılan bir yazı stilinden, ve ansiklopedik anlamda İtalya’da

yaşayan bir topluluğun adından kaynaklanmaktadır.

Bu dönemin başlangıcında Avrupa'da müzik Fransızların

egemenliğindeydi. Yine bu dönemde, Leoninus ve Perotinus adlı iki önemli

müzikçinin çalışmaları vardır. Bu dönemde "İkiz Şarkı" denilen bir, çok

seslilik biçimi İngiltere'de gelişip Avrupa'ya geçti. "Motet" denilen ilkönceleri

dini özellikli daha sonraları ise, halk için yazılan çoksesli müzik türü gelişti.

Çokseslilikte yeni yöntem olarak Kanon kullanılmaya başlandı. Bu dönem

ortalarında, özellikle İtalya'da aşk şiirleri üzerine yazılan, iki sesli

"Madrigal"ler önem kazandı. Dini, makamsal yapının dışında, yeni diyez ve

bemoller kullanılmaya başlanmıştır.

İtalya'da çalgı eşlikli müzik türü gelişti.
15.yüzyılın ilk yarısındaki en önemli müzikçi, kendisinden sonraki bestecileri

etkilediği bilinen, aynı zamanda astrolog ve matematikçi olan İtalyan

Dunstable'dır. "Flemenk okulu" olarak adlandırılan, besteciler grubu, yeni

müzik dönemi olan, "Barok Çağ"a geçişi hazırlayan müzikçilerden

oluşmaktaydı.

BAROK ÇAĞ(Dönem) :

(1600-1750) yılları sanatın bütün dallarında olduğu gibi müzikte de barok

çağı olarak adlandırılmıştır. Bu çağın özelliği, büyük etkiler, özenilmiş şekiller

ve desenler içinde gelişen süslü ayrıntılardır. Barok döneminin etkileri ilk defa

İtalya'da Floransa, Venedik, Napoli, Roma okullarının opera çalışmalarında

kendisini göstermiştir. Fransa'da daha ilerlemiş, Almanya'da J.S.BACH ile en

üst düzeye erişmiştir. Müzikte barok çağını Rousseau 1767’de ve Koch 1802’de

“Barok müziği, armoni bilimindeki tırmanışı, disonans’ın (uyuşumsuz seslerin )

artışını, melodinin daha da ağırlık kazanışını ve süslemeci anlayışın

önemsenmesini yansıtır.” şeklinde özetlemişlerdir.

Çalgı yapımı ve müzik yazısında gelişmeler; oratoryo ve kantat’ın

şekillendirilmesi; konçerto, sonat, süit müzik formlarının çıkışı ve

geliştirilmesi ile ilgili ilerlemeler barok dönemin özellikleridir. En önemli

olayları 1600'lerde "Opera"nın bulunması; 1750'de J.S. Bach'ın ölümüdür.

Barok çağın en önemli usta bestecileri :

Antonio VIVALDI (1678-1744)

Johann Sebastian BACH (1685-1750)

Georg Friedrich HAENDEL (1685-1759)

KLÂSİK ÇAĞ(Dönem) :

Biçim ve içeriği yönünden yeterliliğini ve kalıcılığını ispatlamış her eser

"klâsik" olarak adlandırılır. Ancak, önce Haydn, Mozart, Beethoven'in izlerini

bıraktığı, "Viyana Klasikleri" olarak da adlandırılan çağ ile doruğuna ulaşan 17.

ve 18. yüzyıllarda yaşanmış olan çağa "Klâsik çağ" denir. Önklâsik ve Viyana

Klâsikleri olarak incelenir. Bu çağın özelliği, barok çağın duyarlı tutumuna

basit ve sadeliğin eklenmiş olmasıdır. Çalgılar, bu dönemde çok önemli

gelişmeler kaydetmiştir. Çalgı ve ses müziği, hız kazanmış orkestra çalışmaları

ve buna ait bilgiler ortaya konmuştur.

Sahne müziğinin klâsik döneme kadar en üst düzeyde olan etkisini, daha

geniş dinleyici tabanına ulaşabilen, salt müziğin eserleri senfoniler kazanmayı

başarmıştır. Klâsik dönemde senfonik müziğin özellikle Almanya‘da yeni bir

form anlayışıyla biçimlenmesi, Senfoni orkestraları’nın kurulması, senfoninin

müzik formları içinde yerine oturmasını gerçekleştirmiştir.

Sonat, müzik formları içinde gelişmeler göstererek, üç bölümlü

yapısından, dört bölümlü yapıya geçmiştir. Yeni yapısıyla oda müziği, senfoni,

konçertoların yazılmasında temel form halinde kullanılmaya başlanmıştır.

Sonat formunun kuralları içinde özgür bir anlatış biçimi kazanan senfoni ve

konçerto önem kazanmıştır.

Klâsik çağın usta bestecileri:

Fransz Joseph HAYDN (1732-1809)

Wolfgang Amadeus MOZART (1756-1791)

Ludwig Van BEETHOVEN (1770-1827)

ROMANTİK ÇAĞ(Dönem) :

Haydn ve Mozart, klâsik çağın müzik biçimlerini belirlemişlerdir. Ancak,

bundan sonra romantik yeni besteciler ölçülü ve dolaylı olarak duygularını

yansıtmaya başladılar. 18. yüzyıl sonunda Avrupa'da her sahada görülmeye

başlayan Dinamizm müzikte de kendini göstermeye başladı.

Romantizm hareketini belirleyen besteci, Ludvig Van Beethoven'dir.

Beethoven, her iki çağdan da etkilenmiştir.

Bu dönemin özelliği, Beethoven zamanında orkestra genişlemiştir.

İnsanlığın kendi gücünü kendisinin çözüp, "özgürlük, eşitlik ve kardeşlik"

kavramlarını gerçekleştirmesi düşüncesi hakim olmuştur. Yurt sevgisi, gelenek

ve törelerle onur duyulmuştur.

Ezgisel yapı, melodi önem kazanarak ön plana geçmiştir. Doğal seslerin

elde edilmesine yönelinerek, çalgıların tınıları değişik anlatımlar için

kullanılmıştır. Kendilerinden önceki dönemlerin eserlerini, besteciler kendi

anlayışlarına uygun biçimde yorumlamaya çalışmışlardır.

Romantik çağın usta bestecileri:

Carl Maria Von WEBER (1786-1826)

Franz SCHUBERT ( 1797-1828)

CHOPİN, SCHUMANN, MENDELHSON, BRAHMS, BERLİOZ,

LİSZT, ÇAYKOVSKİ, WAGNER.

Ulusal Okullar :

Romantik çağda yurt sevgisinin belirgin bir özellik olması, birçok ülkede

ulusal okulların doğmasını sağladı. Bu hareket 20. yüzyıl başına kadar sürdü.

Bu okullar ve usta bestecileri ise şöyle sıralanabilir.

RUSYA : Beş besteci, "Rus beşleri" olarak adlandırılır.

Bu besteciler : BALAKİREV, BORODİN, Rimsky KORSAKOF,

MUSORGSKİ, KVİ'dir.

Bunlar, Rus müziğinin öncüleridir.

DOĞU AVRUPA : Bedrich SMETANA, Antonin DVORJAK,

Leos YANAÇEK, Bela BARTOK, Zoltan KODALY

KUZEY AVRUPA: Edward GRIEG, Jan SİBELİUS.

İNGİLTERE: Edward ELGAR, Ralph Vaughan WILLIAMS.

İSPANYA, FRANSA: Isaac ALBENİZ, Manuel de FALLA.

BİRLEŞİK AMERİKA: Charles IVES, Hector Villa LOBOS.

Bu okulların en önemli ortak özelliği, hepsinin halk müziğini işlemesidir.

Ulusal okullar döneminin etkileri Balkan ülkeleri Yunanistan, Bulgaristan,

Yugoslavya, Romanya‘da da kendisini göstermiştir. Türkiye’de de Cumhuriyet

dönemiyle birlikte başlatılan müzikte çağdaşlaşma hareketini etkilemiştir.

İzlenimcilik akımı, sanatın diğer dallarında ve müzikte de yeni bir akım

olarak 1874 ‘ten sonra, uluslararası çağdaş sanatın ve müziğin örneklerini

hazırlayan bestecileriyle, ortaya çıkmıştır. Debussy, Ravel, Eric Satie, Ottorino

Respighi, Charles Tomlinson Griffes önemli eserler veren besteciler olarak

sayılabilir. Orkestranın küçültülmesi, tahta üflemelilerin kullanılması, tını

sadeliği, tekrarlardan kaçınılması, özetçiliği, yalınlığı, saflığı, besteciler daima

eserlerinde tercih etmişlerdir.

ÇAĞDAŞ DÖNEM (20. YÜZYIL):

20. yüzyıl ise, müziğin ritm, armoni, biçim, tını yönünden değişmesini

getirmiştir. Çağdaş sanat dönemini WAGNER açmış ve müziğe en üst ifade

gücünü vermiştir.

20. yüzyılın bilim, sanat, teknoloji, siyasal alanlarda getirdiği gelişmeler,

daha önceki dönemlerde, sanat dallarında görülmeyen anlatım biçimlerini de,

sürekli bir değişim biçiminde sanatı ve sanatçıları etkileyerek, çağın sanatının

şekillenmesini de gerçekleştirmiştir. Genel anlamda sanat dallarında görülen

anlatım biçimleri şu şekilde adlandırılmaktadır.

A- ANLATIMCILIK (Ekspresyonizm )

B- GERÇEK ÜSTÜCÜLÜK (Sürrealizm )

C- SOYUTLAMA (Yeni klasikçilik )

D- SALT SOYUTLAMA

E- RASTLAMSAL MÜZİK

Çağdaş dönem bestecilerini şu şekilde sayabiliriz.

Çağdaş müziğin önderleri arasında DEBUSSY, Arnold

SCHÖNBERG,İgor STRAVİNSKİ önemli isimlerdir. Gustav MAHLER,

Richard STRAUSS, Jan SİBELİUS, Sergei RAHMANİNOF, Sir Edward

ELGAR, Hans PFİTZNER, Max REGER, Romantik dönem ekolünü

kullanan 20. Yüzyıl bestecileridir.

caz müziğinin etkileri de

görülmektedir. İgor STRAVİNSKİ, Bela BARTOK, Zoltan KODALY,

Manuel de FALLA, Hector Villa LOBOS, Ernst KRENEK, Gunter

SCHÜLLER, SCHÖNBERG halk müziği ile caz müziğini, çağdaş müziğin

anlatım biçimi içinde kullanma çalışmaları yapan bestecilerdir.

Türk Müzik Tarihi

Türklerin tarihleri kadar eski müzikleri vardır. Ancak, bu müzikleri ortaya

koyan araştırma çalışmaları çok yenidir. Türk Müzik Tarihini, Türk müziğinin

temelini oluşturan iki müzik türüne göre incelemek daha doğru olur. Bu iki

müzik türü;

a) Türk Halk Müziği

b) Türk Sanat Müziği'dir.

Ancak, bunların dışında ordu ve tekke müziği denilen temel yapısı yukarıdaki

türlerin içinde incelenebilecek müzik türleri de vardır.

TÜRK HALK MÜZİĞİ

Dede Korkut Hikayelerinden, Orhon Anıtlarından Türklerde halk

müziğinin günlük hayatın bir parçası olduğu anlaşılmaktadır. Konuları

kahramanlık, savaş ve doğa üzerine toplanmaktadır. Türkler, halk müziğini

göçlerle birlikte gittikleri yerlere götürmüşlerdir.

Türk Halk Müziğinin tarihini;

a) İslamiyet'ten önceki dönem,

b) İslamiyet'ten sonraki dönem,

c) Cumhuriyet dönemi,

olarak incelemek mümkündür.

a. İslâmiyet’ten Önceki Dönem

"Türk müziğinin en eski şekli, Tonguzların "Şaman" Altay Türklerinin

"Kam", Yakutların "Oyun", Kırgızların "Bahşi" ve Oğuzların "Ozan" dedikleri,

büyücü şairlerin "Kopuz"la çaldıkları büyüleyici ezgilerdir."

Halk arasında büyük önem taşıyan, büyücü şairler, dini ayinleri

yönetirlerdi. Burada yaptıkları danslar, söyleyip çaldıkları müzikler ve şiirler ile,

üzerlerine giydikleri kıyafetler ile halkı etkilerlerdi.

Dini törenlerde kullanılan müzik ve oyunlar, insan zekasının ve

toplumların gelişmesiyle birlikte din dışı dans ve oyunlara dönüşmüştür.

Eski Çin seyyahları, "Tu-kii"lerde ve "Uygur"larda askeri mızıkanın

varlığını belirtirler. TUĞ adı verilen çalgı topluluğunun (Orkestra) her gün

hükümdarın sarayı önünde müzik yaptığını ve buna Nevbet dendiğini, bu

konserlerde her gün yeni bestelenmiş bir müzik eserinin çalındığını da

belirtmektedirler. Daha sonra, Gazneliler, Selçuklular, Harzemşahlar ve

Osmanlılarda da bulunan askeri mızıka (bando), Avrupa ulusları tarafından,

taklid edilerek kullanılmaya başlanmıştır.

Vang-Yen-Te adlı Çinli seyyah, yazılarında Türklerin bugünkü gibi

gazinoların bulunduğu göl kenarlarına geziye gidip şarkılar söylediklerinden

bahsetmektedir.

Asya'dan Avrupa'ya Türklerin göçüyle birlikte, Türk müziği de Avrupa'da

etkisini göstermiştir.

4 ORANSAY, Türk Halk Müziğinin tarihi gelişimi

Kaşgarlı MAHMUT'un Divan-ı Lügat'it-Türk adlı eserinde müzikle

ilgili kelimeler bulunmaktadır. Buradan anlaşıldığına göre;

Çalgı eserlerine "Gök", ses eserlerine "Ir" veya "Yır" denirdi. Şarkıcıya

ise "Iragu" veya "Yıragu" denirdi. Müzik kelimesinin karşılığı ise "Küğ" ya da

"Küy" olarak kullanılmaktaydı. Bellibaşlı çalgılar davul, kus, yaylı-yaysız

kopuz, sıpızgu, borguy (bugünkü boru), düdükler ve Çinlilerden gelen org'lardı.

b. İslâmiyet'in Kabulünden Sonraki Dönem

Türklerin İslâmiyet’i kabulüne kadar, kavmi ve milli bir müzik özelliği

gösteren, Türk müziği içinde, İslâmiyet’in kabulünden sonra, farklı bir müzik

türü gelişmiştir.

Türkler İslâmiyet’i, 7-11 yüzyılları arasında 4 (dört ) yüzyıllık bir zaman

içinde kabul etmişlerdir. Bu arada, gelenek ve özelliklerini koruyarak batıya göç

etmişlerdir.

En son, Anadolu'da Selçuklu ve Osmanlı devletini kurmuşlar,

geleneklerine sıkı sıkıya bağlı olmaları sayesinde de, Türk Halk Müziği

günümüze kadar bozulmadan korunabilmiştir.

Büyük Selçuklu İmparatorluğu döneminde, "tasavvuf müziği"

doğmuştur. Türklerin İslâmiyet’i kabulü ve göçler ile birlikte halk müziğinin

konuları da aşk, oyun havaları, ticaret, sosyal ve günlük hayat, sohbetler, kına ve

düğün havaları, destanlar, öğütler olmuştur. Bu arada;

a. Aşık müziği,

b. Din ve Tekke Müziği,

c. Anonim Halk Müziği,

olarak aslında birbirine bağlı müzik türleri de gelişmiştir.

c. Cumhuriyet Dönemi

Cumhuriyet döneminde, Türk kültürünün en önemli unsurunu oluşturan

Türk Halk Müziğinin derleme ve sistemleştirme çalışmalarına başlanmıştır.

1925 yılında, her ilde, Milli Eğitim Müdürlüklerinin yardımıyla, halk müziği

derleme çalışmalarına başlanmıştır. Türk Halk Müziğinin (T.H.M.) derlenmesi

ve bugün elimizde bulunan binlerce parçanın T.H.M. repertuarına

kazandırılmasını Muzaffer SARISÖZEN 'e ve onunla birlikte çalışan derleme

ekibine borçluyuz.

Günümüzde Üniversitelerin Türk Müziği Devlet Konservatuarlarında

Türk Halk Müziği Bölümleri ve Güzel Sanatlar Fakültelerinde Müzikoloji

Bölümlerinin açılması ile Türk Halk Müziği konusunda, önemli düzeyde

araştırmalar yapılmakta, sanatçı yetiştirilmekte ve makaleler yazılmakta, eserler

seslendirilmektedir.

TÜRK SANAT MÜZİĞİ

Anadolu’ya yerleşen Türklerin Ortaasya'dan getirdikleri gelenekleri ile,

Anadolu eski uygarlıklarının birbirini etkilemesinden, yeni bir müzik türü

doğmuştur. Çadırdan köye, köyden şehre göçen Türkler, Anadolu'daki şehirleri

Türkleştirdiler ve yeni yaşayış tarzı kurdular. Buna uygun olarak, "Divan"

müziği denilen müzik doğdu.

Ancak, daha sonraları divan müziğinin Bizans, Arap ya da Acem müziği

olduğu, bazı kişilerce ileri sürülmüştür. Bu kişiler Kiese Wetter, Hatherley,

Farmer gibi Avrupalı'lar; Ziya Gökalp ve onun izleyicileri olan Türklerdir.

Bunların tezini, Hüseyin Saadettin AREL 1939-1940 yılları arasında yayınlanan

14 uzun makalesi ile ortadan kaldırmıştır.

Bu tezi savunanlar,

divan veya geleneksel Türk Sanat Müziğinde kullanılan terimlerin, Grekçe,

Arapça ve Farsça olmasını; Bizans kilise müziği, Arap ve Acem Müziği olarak

bilinen ve Avrupalılarca incelenmiş müziklerin, geleneksel Türk Sanat Müziğine

büyük benzerlik göstermesini, aralarında ortak eserler bulunmasını; Türklerin

üst düzeyde sanat eseri meydana getirebilecek yetenekte olmadıklarını öne

sürmüşlerdir. Bugün, artık Avrupa'nın geçmişten günümüze kadar bilim-teknik

dili olarak, Grekçe ve Latince kullandığını biliyoruz. Arap ülkelerinin ve Bizans

kilisesinin, XX. Yüzyıl başına kadar, Osmanlı İmparatorluğu'nun bir parçası

olduğunu hatırladığımız zaman ise, bu iddianın yanlışlığını anlamak çok

kolaydır.

Orta Asya'dan beri Türk Halk Müziği yapısını korumuştur. Ancak, III.

Selim döneminde geleneksel Türk Sanat Müziği klasik bir yapı içinde, Türk

Halk Müziğinin yapısından farklılık göstermeye başlamıştır.

Türk müzik tarihini inceleyen müzikologların, Geleneksel Türk Sanat

Müziği için müşterek verdikleri bir kronolojik sıra yoktur. Ancak, bazıları

aşağıdaki sıralamayı yapmaktadırlar.

1- Hazırlık ve Oluşma Dönemi:

Başlangıcından, Merâgalı ABDÜLKADİR'e (1360-1435) kadar uzanır.

2- Klâsik Öncesi Dönem :

Merâgalı ABDÜLKADİR'den, ITRÎ'ye (1640-1712) kadar olan dönem.

3- Klâsik Dönem :

Itrî'den, DEDE EFENDİ'ye (1778-1846) kadar olan dönem.

4- Neoklâsik Dönem :

Dede Efendi'den, HACI ARİF BEY'e (1831-1884) kadar olan dönem.

5- Romantik Dönem:

ORANSAY, Musiki Tarihi, S: 149